HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ

Harita çeşitleri: Harita yüzey şekillerinin belli oranlarda küçültülerek, düzlem üzerine aktarılmasıdır. Ancak bu işlem yapılırken tam olarak gerçek yansıtılamaz. Bunun temel nedeni dünyanın yuvarlak olmasıdır. Haritalar yapılırken değişik yöntemler kullanılır.

Bunlara izdüşüm (projeksiyon) denir. Son yıllarda en çok kullanılan yöntem uydu fotoğraflarıdır.

Haritalar ölçeklerine ve kullanım amaçlarına göre şöyle sınıflandırılır:
1- Ölçeklerine göre haritalar:
a) Planlar: Ölçekleri 1:20.000'e kadar olan haritalardır.

HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ HAR16

b)Topografya haritaları: Ölçeği 1:20.000 ile 1:200.000 arasında olan haritalardır.
c)Orta ölçekli haritalar: Ölçeği 1:200.000 ile 1:500.000 arasında olan haritalardır.
d)Küçük ölçekli haritalar: Ölçeği 1:500.000 den küçük olan haritalardır.
Ölçeğin paydasındaki rakam büyüdükçe, ölçek dolayısı ile harita küçülür.

BÜYÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN ÖZELLİKLERİ:
a- Haritası çizilecek alan dardır.
b- Ayrıntı fazladır.
c- Ölçeğin paydasındaki rakam küçüktür.

HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ HAR26

HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ HAR28

KÜÇÜK ÖLÇEKLİ HARİTALARIN ÖZELLİKLERİ:
a- Haritası çizilecek alan geniştir.
b- Ayrıntı azdır.
c- Ölçeğin paydasındaki rakam büyüktür.


2- Kullanım amaçlarına göre haritalar:

A)Fiziki haritalar		B)Beşeri ve ekonomik haritalar


C)Siyasi haritalar

Belirli bir konu için özel olarak hazırlanmış haritalara Özel Konu Haritaları denir. Turizm, Jeomorfoloji, Jeoloji, v.b.

HARİTALARDA YÜZEY ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLME BİÇİMLERİ:



a) Tarama		b) Gölgelendirme


c) Kabartma		d) İzohips yöntemi

e)Renklendirme

Bu yöntemler arasında en çok kullanılanları renklendirme ve izohips yöntemleridir.

HARİTALARDAN YARARLANMA VE HARİTA OKUMA BİLGİSİ HAR17

İZOHİPS: Deniz seviyesine göre aynı yükseltide bulunan noktaların birleştirilmesi ile oluşan eğrilerin kullanıldığı yöntemdir.
İzohipslerin özellikleri:
1- Başlangıcı deniz seviyesidir.Kıyı çizgisinden geçen eğri 0 m eğrisidir.
2- Aynı eğri üzerinde bulunan bütün noktaların yükseltileri aynıdır.
3- İzohipsler yerşekillerinin biçimini ve yükseltisini gösterir.
4- Kapalı eğrilerdir,birbirini kesmezler.
5- Haritada iki izohips arası uzaklık eşittir.
6- İzohips sayısı haritanın ölçeğine göre değişir.
7- Sık olduğu yerlerde eğim fazladır.
8- İzohipsler çukur yerlerde ve doruklarda nokta halindedir.
İzohips yöntemi deniz derinliğini göstermek için kullanılıyorsa bu eğrilere izobat (eş derinlik) eğrileri adı verilir.



Sıcaklık gösteren haritalarda izoterm (eşsıcaklık) eğrileri, Basınç gösteren haritalarda kullanılan eğrilere de izobar (eşbasınç) adı verilir. Haritalarda yüzey şekillerinin yükseltilerini veya deniz derinliklerini göstermek için renklerden de yararlanabiliriz.			Harita İşaretleri: Haritalar üzerinde, o yüzeye ait bazı bilgiler işaretlerle verilir. Bu işaretlere harita işaretleri ya da harita lejand ı denir.